WARUNKI BEZPIECZNEJ EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH

Najprostszym sposobem zapobiegania pożarom byłoby prowadzenie przewodów elektrycznych z dala od wszelkich materiałów palnych. Jednakże w praktyce stosowanie tej zasady nie zawsze jest możliwe, przede wszystkim dlatego, że do izolacji przewodów używa się materiałów palnych, często też istnieje konieczność prowadzenia przewodów elektrycznych po drewnianych konstrukcjach palnych. Poza tym do obróbki lub przerobu materiałów palnych używa się aparatów i urządzeń elektrycznych.

Zapalenie się izolacji lub palnych materiałów, znajdujących się w sąsiedztwie przewodów i urządzeń elektrycznych, nie występuje w warunkach normalnej pracy tych urządzeń, ale jedynie w razie ich uszkodzenia lub niewłaściwej eksploatacji. Istotnym więc warunkiem niedopuszczenia do pożaru jest ograniczenie do minimum możliwości występowania takich zjawisk, jak przeciążenia, zwarcia, iskrzenia, łuki itp.

Uzyskuje się to przez prawidłowy dobór oraz montaż instalacji i urządzeń elektrycznych, a także prawidłową ich eksploatację i konserwację.

Instalacja elektryczna i odbiorniki prądu elektrycznego w gospodarstwie wiejskim pracują w różnych warunkach. Dlatego też powinny być tak dobrane, aby warunki te (np. wilgoć, pary, gazy, kwasy itp.) nie wpływały szkodliwie na izolację przewodów i osprzęt instalacyjny. Zasady wykonania instalacji elektrycznych w poszczególnych pomieszczeniach zagrody wiejskiej są następujące:

1. Pomieszczenia mieszkalne zalicza się do pomieszczeń suchych. Instalacja może tu być wykonana z przewodów izolowanych, prowadzonych na tynku czy drewnie lub pod tynkiem, najczęściej w rurce płaszczowej, z użyciem osprzętu zwykłego. Przy instalacjach prowadzonych na drewnie, puszki rozdzielcze powinny być instalowane na podkładach niepalnych, większych o 1 cm od powierzchni puszki.
2. Piwnice, pompownie wody pitnej itp. traktuje się jako pomieszczenia wilgotne. Wpływ wilgoci na izolację urządzeń jest bardzo szkodliwy i dlatego też osprzęt instalacyjny i odbiorniki powinny być w wykonaniu szczelnym. W pomieszczeniach tych nie wolno stosować odbiorników przenośnych.
3. Stajnie, obory, chlewy, owczarnie zalicza się do pomieszczeń o wyziewach żrących. Obowiązują tu podobne wymagania, jak w pomieszczeniach wilgotnych, lecz znacznie zaostrzone. Instalacje wykonuje się przewodami kabelkowymi w izolacji i powłoce odpornymi na wyziewy żrące. Oprawy oświetleniowe, puszki rozgałęźne itp. muszą mieć wykonanie szczelne.
4. Stodoły, składy siana, słomy itp. traktuje się jako pomieszczenia pożarowo niebezpieczne. Wymagania odnośnie instalacji i odbiorników prądu elektrycznego są takie, jak dla stajen czy obór, z tym, że przewody i osprzęt muszą być zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi. Do pomieszczeń, w których magazynuje się słomę i siano, nie jest wskazane wprowadzenie przewodów za pomocą stojaków dachowych.
5. Ważnym zagadnieniem jest również dostosowanie przekrojów przewodów do przewidywanego natężenia prądu, jaki będzie przepływał przez te przewody. Natężenie prądu z kolei uzależnione jest od ilości i mocy odbiorników energii. W każdym wypadku, jeśli zwiększa się ilość lub moc odbiorników energii, należy sprawdzić, czy istniejąca instalacja na to zezwala i czy nie wystąpi zjawisko grzania się przewodów na skutek przeciążenia.
6. Szczególną uwagę należy zwrócić na użytkowanie silników elektrycznych. W rolnictwie spotyka się najczęściej silniki w dwóch wykonaniach obudowy: okapturzone oraz zamknięte. Silniki okapturzone nadają się do pracy w pomieszczeniach wilgotnych. Silniki zamknięte przewidziane są do pracy na otwartym powietrzu oraz w pomieszczeniach, w których występuje pył i kurz. Stosowanie silników otwartych jest niebezpieczne, gdyż ich budowa nie zabezpiecza przed przedostawaniem się pyłu, kurzu czy wody do części silnika będących pod napięciem.

Najlepiej zaprojektowana i prawidłowo wykonana instalacja wymaga po pewnym czasie przeglądu i naprawy. Zmiana temperatury otoczenia, wilgotność, drgania ścian budynku, wyładowania elektryczne itp. powodują obluzowanie wkrętów, zacisków na złączach, pękanie lub kruszenie powłoki izolacji, co prowadzi do zwarć, iskrzenia, a w konsekwencji — pożaru. Systematycznie prowadzone kontrole stanu urządzeń elektrycznych nie tylko zapewnią bezawaryjną i bezpieczną eksploatację, ale obniżą do minimum niebezpieczeństwo powstania pożaru.

W razie stwierdzenia, że stan techniczny urządzeń elektrycznych u odbiorcy grozi pożarem lub wybuchem, zakład energetyczny powinien natychmiast wstrzymać dostarczanie energii elektrycznej. Ponowne dostarczanie energii nastąpi wówczas, gdy stwierdzone usterki zostaną usunięte oraz po komisyjnym odbiorze całej instalacji. Celem uniknięcia przerw w dostawie prądu oraz poważnych strat i niewygód, jakie ponosić będzie wtedy gospodarstwo wiejskie, należy prowadzić okresowe oględziny instalacji i urządzeń elektrycznych.

Właściciele oraz użytkownicy gospodarstw i obiektów budowlanych mają obowiązek dokonywania okresowych kontroli stanu technicznego instalacji, badanie sprawności połączeń osprzętu, zabezpieczeń, stanu izolacji przewodów i uziemień instalacji oraz urządzeń elektrycznych.

Badanie tego stanu należy powierzyć osobom posiadającym wymagane kwalifikacje do wykonywania dozoru, naprawy lub konserwacji urządzeń energetycznych.

Obok prawidłowej konserwacji nie mniej ważne dla bezawaryjnej pracy urządzeń elektrycznych jest umiejętne korzystanie z energii i prawidłowe obsługiwanie maszyn i aparatów elektrycznych. Każde urządzenie elektryczne ma tabliczkę znamionową, na której są umieszczone dane techniczne, m.in.: moc znamionowa, napięcie znamionowe i prąd znamionowy. Niezależnie od tabliczki znamionowej wytwórca dostarcza instrukcję użytkowania aparatu lub urządzenia. Przed uruchomieniem należy instrukcję starannie przeczytać, a przy uruchamianiu urządzenia ściśle przestrzegać.

Każdy użytkownik powinien ponadto przestrzegać podstawowych zasad obowiązujących przy eksploatacji urządzeń elektrycznych:

-        do sieci włączać tylko sprawne i nie uszkodzone urządzenia;

-        nie włączać urządzeń zahamowanych na skutek nadmiernego obciążenia; urządzenia takie należy wyłączyć, sprawdzić stan nagrzania i w razie potrzeby ochłodzić,

-        wszelkie włączenia i wyłączenia wykonywać szybko i dokładnie; wtyczki muszą być wkładane do oporu, pokrętła lub przyciski wyłączników należy ustawiać we właściwym położeniu,

-        natychmiast wyłączyć urządzenia nagrzane, pracujące z oporami lub z przerwami (sprawdzić przyczynę, usunąć ją i następnie włączyć urządzenie);

-        wszelkie regulacje, zmiany szybkości pracy urządzenia wykonywać zgodnie ze wskazówkami zawartymi w instrukcji obsługi;

-        przestrzegać wskazanych warunków chłodzenia urządzeń;

-        nie pozostawiać bez dozoru włączonych do sieci urządzeń grzejnych, takich jak kuchenki, grzejniki, żelazka, piecyki; wszelkie urządzenia grzejne powinny być ustawiane co najmniej 1 m od materiałów palnych oraz odizolowane od palnego podłoża warstwą niepalną,

-        nie układać materiałów palnych w pobliżu źródeł światła;

-        nie owijać żarówek elektrycznych papierem, tkaniną itp.;

-        nie ustawiać aparatów telewizyjnych i radiowych w pobliżu firek oraz zasłon;

-        nie używać lamp przenośnych nie zabezpieczonych kloszami i siatkami ochronnymi;

-        nie składować w bezpośrednim sąsiedztwie instalacji i urządzeń palnych materiałów; np. słomy, siana, tkanin lub naczyń z palnymi płynami;

-        nie używać przewodów uszkodzonych, połamanych, bez izolacji itp.

Przy obsłudze silników elektrycznych należy zwracać uwagę na stan przewodów zasilających, wyłączników, bezpieczników oraz uziemienia. Teren w pobliżu miejsca ustawienia silnika oraz na trasie zasilającego przewodu oponowego należy starannie oczyścić z materiałów łatwo zapalnych.

Uruchamiając silnik należy:

-        usunąć znajdujące się na silniku i w jego pobliżu wszystkie zbędne przedmioty, oczyścić silnik z kurzu i wycieków oleju,

-        sprawdzić i w razie potrzeby uzupełnić poziom smaru,

-        sprawdzić, czy śruby, nakrętki i zaciski nie są obluzowane,

-        sprawdzić, czy silnik jest uziemiony,

-        sprawdzić stan bezpieczników.

«« poprzednia - następna »»